Gedachtenvorming is afhankelijk van veruitwendiging. Deze site gebruik ik als interactief medium om een boek te schrijven. Ik leerde de functie van veruitwendigen via Maarten Coolen (lees zijn boek ‘de machine voorbij’) van Hegel. De methode is die van de dialectiek; these-antithese-synthese. Menszijn ontwikkelt zich in fasen, waarbij elke fase gekenmerkt wordt door een specifieke veruitwendiging. En aan dat waarin de mens zich veruitwendigd is te zien hoe die mens de wereld tot zijn werkelijkheid maakt. De mens drukt zich uit op de wereld, zoals je met vormpjes een zandkasteel kunt bouwen. En aan de zo gevormde werkelijkheid kun je aflezen in welke fase de menselijke ontwikkeling zich bevindt. Gebruikt de mens gereedschap, als verlengstuk van zijn functies. Gebruikt de mens machines, of is hij de machine al voorbij? En is de computer, virtual reality, of zelfs artificiële intelligentie, een veruitwendiging van een mens in zijn volgende fase?

Ik huldig het romantisch positivistische beeld niet dat we zijn aanbeland bij het derde mensbeeld van Hegel. Sterker nog, ik denk dat we als mensheid nog niet volledig zijn geland in het tweede mensbeeld. En dat grote delen van wat we als onze werkelijkheid beschouwen, voor werkelijk houden, instrumenteel is. Zo komt de wetenschap weg met het beantwoorden van de vraag ‘hoe’ de dingen zich tot elkaar verhouden, zonder zich te hoeven buigen over de vraag ‘wat’ de dingen zijn. Hoe kunnen we, wat we denken te weten over de wereld, gebruiken om te overleven. De zwaartekracht was voor mij daarin altijd een mooi voorbeeld. Zowel newton als einstein vonden de wetten over de zwaartekracht uit, maar konden de vraag ‘wat’ zwaartekracht is niet beantwoorden. het ‘hoe’ weten van de zwaartekracht brengt satelieten in een omloopbaan om de aarde, laat een autootje rijden op het opervlakte van de planeet mars.

Maar al deze geavanceerde techniek, tot en met de artifiele intelligentie, is niet meer dan een verlengde uitdrukking van de machine. De opvatting dat computer, mechanisch, gestuurde processen intelligent zijn, zegt vooral iets over hoe we ons eigen intelligentie definieren. We veruitwenigen met ai de gedachte dat wijzelf een machine zijn. en dat een mens niet meer is dan die machine, en vervangen kan worden door een beter werkende machine.

Een van de belangrijke fenomenen die nog geen veruitweniging kennen is de menselijke paradox van bewustzijn. deze hangt nauw samen met ons begrip van ruimte en tijd. deze zijn fundamenteel aan onze menselijke natuur. en zonder een goed beeld daarvan blijven we steken in onze ontwikkeling. Op deze site, en uiteindelijk in boekvorm, doe ik een poging om een perspectief te creeren op dit wezenlijk menselijke dat buiten het bestaande plaatje valt.

Want het is immers mét ons bewustzijn dat we ons bewustzijn bewust zijn, denken over het denken met denken. en het is een merkwaardig, wonderlijk bijna, gegeven dat de wetenschap geen beschrijving heeft van het verglijden van de tijd. een alledaagse ervaring waar veel, heel veel, vragen bij horen. De ruimtetijd, gebogen of niet, is geen dimensie. Ze is geen stil decor waartegen de schaduwen (lees de grot van plato) worden geprojecteerd, maar een bewegende en groeiende entiteit.